رستگارخبر- صد‌ها سال پیش، مردمان بومیِ پرویِ ساحلی، احتمالاً بقایای پراکنده‌ی مردگان‌شان را از گور‌های هتک‌حرمت‌شده جمع کرده و چوب‌های نی را از میان استخوان‌های ستون فقرات مردگان عبور می‌دادند. در اوایل سال ۲۰۲۲ دانشمندان نزدیک ۲۰۰ مورد از این ستون‌فقرات به نی کشیده‌شده را در گور‌های سنگی واقع در دره‌ی چینچایِ پرو پیداکردند. گمان باستان‌شناسان این است که این کار برای سوار کردنِ دوباره‌ی بقایا پس از به غارت رفتن و هتک حرمتِ گور‌های بومیان توسط اسپانیایی‌ها انجام شده است.

باستان‌شناسان ۶۶۴ گور را در مساحت ۴۰ کیلومتر مربعی بررسی کردند و ۱۹۲ نمونه ستون‌فقراتِ به نی کشیده‌شده را مستند کردند و سپس میزان کربن رادیواکتیوِ این استخوان‌ها و چوب‌های نی را اندازه گرفتند. کربن رادیواکتیو زمانی که ارگانیستم زنده است انباشته می‌شود، اما با مُردنِ ارگانیستم با سرعت ثابت به سمت نیتروژن شدن رو به فساد می‌رود؛ بنابراین بر اساس میزان این کربن، دانشمندان می‌توانند زمانِ سوار کردن این استخوان‌ها را تخمین بزنند.

نمونه‌های ستون فقراتِ به نی کشیده‌شده که در دره چینچا در پرو پیدا شدند.

بر اساس تخمین محققان، قدمت ستون فقرات و سیخ‌های نی بین ۱۴۵۰ و ۱۶۵۰ پس از میلاد است، یعنی زمانی که امپراطوری اینکا در حال فروپاشی بود و خوش‌نشین‌های اروپایی در حال تحکیم قدرت بودند. آن دوران، دورانِ آشوب و بحرانی بود که در آن، گور‌های بومیان مکرراً توسط اسپانیایی‌ها هتک حرمت میشد و مردمان چینچا احتمالاً پس از مواجهه با این گور‌های غارت‌شده، ستون فقرات مردگان را به نی کشیده‌اند تا تدفین آن‌ها را به حالت قبل بازگردانند.

نویسنده‌ی اصلی این مطالعه و دانشیار ارشد پژوهشی، جیِکوب بانگِرز در این‌باره می‌گوید: «۱۹۲ مورد از این‌ها یافت شده و شمار آن‌ها گسترده است؛ ما در سرتاسر دره چینچا آن‌ها را پیدا کردیم؛ و این معنایش این است که گروه‌های متعددی از افراد به یک شکل مشترک با هم هماهنگ شدند و به این هتک حرمت واکنش نشان دادند و اینکه این کارِ جالب، ظاهراً روشِ درستِ رسیدگی به اسکلت‌های بی‌حرمت‌شده‌ی مردگان بوده است.«

دو chullpa یا برج تدفینی سنگی در دره چینچا

بیشتر استخوان‌های مُهره‌ی به نی کشیده‌شده، درون و پیرامونِ برج‌های تدفین سنگیِ بزرگ و پرجزئیاتی به نام Chullpa پیدا شدند که معمولاً گروه‌های متعددی از گور‌ها را درون خود جای می‌دادند. در واقع، یک Chullpa حاوی بقایای صد‌ها نفر بود. به نقل از بانگرز، کسانی که تدفین‌ها را انجام می‌دادند بخشی از پادشاهی چینچا بودند؛ یک جامعه‌ی متمرکز ثروتمند که در اواخر دوره‌ی متوسط بر دره‌ی چینچا تسلط داشت، یعنی دوره‌ای که بر امپراطوری اینکا مقدم است.

پادشاهی چینچا زمانی جمعیتی ۳۰ هزار نفره داشت و از سال ۱۰۰۰ تا ۱۴۰۰ پس از میلاد شکوفا شد و در نهایت تا اواخر قرن پانزدهم با امپراطوری اینکا ادغام شد. اما پس از آمدن اروپاییان و آوردن قحطی و بیماری‌های همه‌گیر، جمعیت چینچا‌ها در سال ۱۵۸۳ بر اساس یک تحقیق به ۹۷۹ نفر کاهش یافت. اسناد تاریخی، روایات اسپانیولی‌هایی را ثبت کرده که به طور مکرر گور‌های چینچا را در سراسر دره غارت می‌کردند، طلا و مصنوعات باارزش آن‌ها را سرقت می‌کردند و بقایای مردگان را از بین برده یا به آن‌ها بی‌حرمتی می‌کردند.

در این تصویر ستون فقراتی را میبینید که با نی به داخل جمجمه فرو برده شده است.

محققان ۷۹ استخوان به نی کشیده‌شده را با دقت بررسی کردند که هریک نمایانگر مجموعه‌ای از استخوان‌های ستون فقراتِ یک بزرگسال یا کودک بود. بیشتر سیخ‌های نی، نگهدارنده‌ی استخوان‌های یک نفر بودند، اما ستون فقرات کامل نبود و بیشتر استخوان‌ها جدا و بی‌نظم بودند. این موضوع نشان‌دهنده‌ی این است که به نی کشیدن به عنوان بخشی از تدفین اصلی انجام نشده است، بلکه کسی ستون فقرات مردگان را پس از تجزیه‌ی بدن‌شان یا شاید پس از به غارت رفتن گور اجساد، جمع‌آوری کرده و آن‌ها را به نی کشیده است.

از آنجا که فرهنگ‌های کوهستان آند برای حفظِ یکپارچگی و تمامیتِ بدن مُرده ارزش قائل بودند، محتمل‌ترین توضیح این است که مردمان چینچا از گور‌های به غارت‌رفته بازدید کرده و بقایای پراکنده‌ی مردگان را به این شکل بازسازی کردند تا بخشی از آن تمامیتِ از دست رفته را به اسکلت مردگان بازگردانند.

بانگرز می‌گوید: «وقتی به تمام اطلاعاتی که جمع‌آوری کردیم نگاه کنید، همگی‌شان این توضیح را تایید می‌کنند که سیخ‌های نی پس از به غارت رفتنِ گور‌ها ساخته شدند.»

روش‌های باستانی دفن از قبیل همین به نی کشیدن استخوان‌ها، سرنخ‌های باارزشی را درباره‌ی قدمت رسیدگی به مردگان در جوامع در اختیار ما قرار می‌دهد و علاوه بر آن نشان می‌دهد مردم چگونه هویت‌ها و فرهنگشان را از طریق روبطشان با مردگان تعریف می‌کردند.

«روش‌های دفن شاید نشانه‌ای از انسان بودن ما هستند و همین کار یکی از نشانه‌های بارز گونه‌های ماست؛ بنابراین با مستند کردن روش‌های باستانی دفن، ما با روش‌های متنوعی آشنا می‌شویم که انسان‌ها انسانیت‌شان را نشان می‌دادند.»

پایان پیام/